H διαδικασία διαχείρισης περιουσίας ακολουθείται σε περίπτωση που αποθανών πρόσωπο που είχε μόνιμη διαμονή στην Κύπρο απεβίωσε χωρίς διαθήκη αφήνοντάς περιουσία ή σε περίπτωση που αποθανών πρόσωπο που είχε την μόνιμη διαμονή του σε άλλη χώρα απεβίωσε χωρίς διαθήκη αλλά άφησε ακίνητη ιδιοκτησία στην Κύπρο σε σχέση πάντα με την ακίνητη ιδιοκτησία που βρίσκεται στην Κύπρο.
Με την έκδοση διατάγματος διαχείρισής διορίζεται διαχειριστής με καθήκον να αναλάβει την αποπληρωμή όλων των υποχρεώσεων και χρεών του αποθανόντα και στην συνέχεια από το υπόλοιπο της περιουσίας να γίνει διανομή στους δικαιούχους.
Οι σχετικοί νόμοι που ρυθμίζουν την κληρονομική διαδοχή της περιουσίας ενός αποβιώσαντα στην Κύπρο είναι ο περί Διαχείρισης Κληρονομιών Αποθανόντων Νόμο, Κεφ. 189, και ο περί Διαθηκών και Διαδοχής Νόμος (Κεφ. 195) και οι Κανόνες που προβλέπονται από αυτούς τους νόμους. Υπάρχουν όμως πρόνοιες που προβλέπονται και σε άλλους νόμους οι οποίες σε συνδυασμό με τις πρόνοιες των προαναφερόμενων νόμων οριοθετούν τις πρέπουσες διαδικασίας.
Σύμφωνα με το άρθρο 42 του περί Διαχείρισης Κληρονομιών Αποθανόντων Νόμου ΚΕΦ.189 (στο εφεξής ο «Νόμος»):
« Μετά τηv καταβoλή τωv δαπαvώv κηδείας και τωv δαπαvώv τωv συvαφώv με τηv απoδoχή και τηv άσκηση τoυ λειτoυργήματoς τoυ εκτελεστή ή τoυ διαχειριστή, και μετά τηv καταβoλή της αμoιβής τoυ εκτελεστή ή διαχειριστή, τα vόμιμα χρέη τoυ απoθαvόvτoς εκκαθαρίζovται από τov εκτελεστή ή τo διαχειριστή σύμφωvα με τηv πιo κάτω τάξη πρoτεραιότητας, δηλαδή-(α) oι δαπάvες ιατρικής voσηλείας τoυ απoθαvόvτoς κατά τη διάρκεια της τελευταίας τoυ ασθέvειας και oι oφειλόμεvoι μισθoί τoυ oικιακoύ υπηρετικoύ πρoσωπικoύ αυτoύ, oι oπoίoι δεv υπερβαίvoυv μισθoύς έξι μηvώv. (β) τα χρέη πoυ καλύπτovται με ασφάλεια σύμφωvα με τηv τάξη πρoτεραιότητας τoυς. (γ) oπoιoδήπoτε άλλo χρέoς»
Προτού γίνουν τα απαραίτητα διαβήματα στο Δικαστήριο είναι απαραίτητο όπως καταγραφούν όλα τα περιουσιακά στοιχεία που ανήκαν στο αποθανών πρόσωπο και όπως ληφθούν όλα τα σχετικά έγγραφα (τίτλοι ιδιοκτησίας κτλ.) και τα τυχόν χρέη/υποχρεώσεις του καθώς και όπως καταγραφούν όλοι οι νόμιμοι κληρονόμοι και το μερίδιο που δικαιούνται στην περιουσία του αποβιώσαντος προσώπου. Επιπρόσθετα, οι κληρονόμοι θα πρέπει να εξασφαλίσουν πιστοποιητικό θανάτου και πιστοποιητικό κληρονόμων από τον Κοινοτάρχη και θα πρέπει επίσης να αποφασίσουν ποιος θα είναι ο διαχειριστής της περιουσίας του αποβιώσαντος προσώπου.
Το άρθρο 31 των περί Διαχειρίσεως Περιουσιών Αποβιωσάντων Διαδικαστικού Κανονισμού 1/1955 (ο «Κανονισμός») διευκρινίζει την σειρά προτεραιότητας σε σχέση με το δικαίωμα διορισμού ως διαχείριστή στην περιουσία αποβιώσαντος προσώπου, σε περίπτωση που αυτό απεβίωσε χωρίς διαθήκη.
Έχοντας καταγραφεί οι πιο πάνω πληροφορίες και εξασφαλιστεί τα πιο πάνω πιστοποιητικά, ο δικηγόρος των κληρονόμων θα ετοιμάσει την σχετική Αίτηση για διαχείριση ή διαφορετικά την Αίτηση για παραχωρητήριο και θα την καταχωρίσει στο Δικαστήριο της Επαρχίας όπου ο αποβιώσας είχε την μόνιμη διαμονή του.
Η Αίτηση διαχείρισης αναφέρει την υπολογιζόμενη αξία της κινητής και ακίνητης περιουσίας του αποβιώσαντα καθώς επίσης και τα ονόματα και στοιχεία των κληρονόμων που έχουν δικαίωμα στην περιουσία, και περαιτέρω συνοδεύεται από το πιστοποιητικό θανάτου, το πιστοποιητικό κληρονόμων, την έγγραφη συγκατάθεση των κληρονόμων για τον διορισμό του διαχειριστή δεόντως πιστοποιημένη από τον Κοινοτάρχη ή πιστοποιών υπάλληλο, την ένορκη δήλωση του διαχειριστή, το εγγυητήριο στο οποίο ο εγγυητής εγγυάται το διπλάσιο ποσό της αξίας της περιουσίας του αποβιώσαντα και το οποίο έγγραφο μαζί με την ένορκη δήλωση του διαχειριστή υπογράφεται ενώπιον του Πρωτοκολλητείου.
Εφόσον καταχωρηθεί η Αίτηση διαχείρισης, τότε γίνεται αίτηση στον Έφορο Φορολογίας για έκδοση Πιστοποιητικού και στη συνέχεια εκδίδεται το διάταγμα διαχείρισής. Ο Διαχειριστής της περιουσίας εντός χρόνου που θα καθορίσει το Δικαστήριο θα πρέπει να ετοιμάσει και να καταχωρήσει στο Δικαστήριο απογραφή της περιουσίας του αποβιώσαντα. Στην απογραφή δηλώνονται όλα τα κινητά και ακίνητα στοιχεία της περιουσίας του αποβιώσαντα με την αξία τους καθώς επίσης και τα χρέη του.
Τέλος, ο διαχειριστής θα κληθεί να υποβάλει ενδιάμεσους και τελικούς λογαριασμούς ως προς τον τρόπο που διαχειρίστηκε την περιουσία. Σημαντικό είναι να επισυναφθούν στους λογαριασμούς όλες οι σχετικές αποδείξεις.
Είναι υποχρέωση του διαχειριστή να συλλέξει όλα τα περιουσιακά στοιχεία του αποβιώσαντα από τα οποία θα καλύψει τυχόν χρέη και το υπόλοιπο της περιουσίας που θα απομείνει να διανέμει αυτό, σύμφωνα με το νόμο, στους κληρονόμους του αποβιώσαντα. Όταν ο διαχειριστείς καταχωρίσει τους τελικούς λογαριασμούς και αυτοί εγκριθούν από το Δικαστήριο τότε η διαχείριση κλείνει, δηλαδή ολοκληρώνεται.
Το περιεχόμενο αυτού του άρθρου έχει ενημερωτικό χαρακτήρα, για συγκεκριμένες περιπτώσεις παρακαλώ όπως επικοινωνήσετε με το γραφείο μας προς πλήρη ενημέρωση και επεξήγηση της παρούσας διαδικασίας.
